Mogiła zbiorowa żołnierzy AK W Borunelach

Mogiła na wzgórzu, otoczona betonowym krawężnikiem, pionowa płyta betonowa z nałożonym czarnym krzyżem i datą.

Wg. prof. J. Wokonowskiego czterech akowców poległo w walce z policją litewską 7 maja 1944 r. w miejscowości Miłejki. 8 maja 1944 r. dokonano pochówku. Wg świadka wydarzeń, ppor. Michała Runiewicza, uczestnika ekshumacji żołnierzy patrolu AK, poległych w walce stoczonej z litewskim oddziałem policji będącej w niemieckiej służbie^[1], w walce zginęli: dowódca patrolu w stopniu sierżanta, pseudonim „Szerszeń”, (podoficer zawodowy 6 p.p. leg. (Wilno), uczestnik wojny obronnej z Niemcami we wrześniu 1939 r.) w walce został ciężko ranny, w krótkim czasie zmarł – pochowany jest na jednym z pobliskich cmentarzy (nazwy cmentarza nie pamiętam); zastępca dowódcy, kapral podchorąży Stanisław Kulesza (lat 24), pochodzi z Wilna, rodzice mieli sklep przy ul. Zamkowej w Wilnie, uczestnik walk wojny obronnej z Niemcami we wrześniu 1939 r. – pseudonim „Eskula”; szeregowiec Jurek – jego matka uczestnicząca w ekshumacji wymawiała to imię, pseudonim „Tatar” (lat 17), do oddziału przybył kilka dni przed śmiercią, pochodził z Wilna; szeregowiec, pseudonim „Belgrad” i szeregowiec, pseudonim „Połtawa” – żołnierze UBK, pochodzili z Warszawy lub jej okolicy, mieli po 20 lat. (UBK – Uderzeniowe Bataliony Kadrowe – jednostki AK tworzone przez Bolesława Piaseckiego, przedwojennego ideologa i twórcę organizacji nacjonalistycznej „Falanga”). Ekshumacja odbyła się w końcu sierpnia 1944 r., w niedzielę rano, na cmentarzu we wsi Borunele. Jej techniczne czynności polegały na wydobyciu z ziemi ciał poległych w walce żołnierzy i próbach identyfikacji zwłok. Utrudnieniem był znacznie posunięty rozkład ciał. Zwłoki Stanisława Kuleszy „Eskula”, rozpoznała siostra po łańcuszku z medalikiem, który miał przy sobie oraz odzieży, którą ubrał wychodząc z domu. Zwłoki Jurka – „Tatara” rozpoznała matka po odzieży, którą miał na sobie, a dostał ją wychodząc z domu.  Przy rozpoznaniu przyjęto kolejność pochówku przed ekshumacją, więc zachowano tę samą kolejność. Po dokończeniu rozpoznania ciała poległych żołnierzy owinięto w białe prześcieradła, złożono do trumien i pochowano razem w nowych grobach. Modły żałobne wg obrządku katolickiego odprawił proboszcz parafii w Jęczmieniszkach ks. Jan Tomaszewicz (zmarł w 1983 r., pochodził z miejscowości Dziewaniszki, okolice Nowej Wilejki). W pracach związanych z wydobyciem z ziemi poległych żołnierzy i ponownym ich pochówku pomagała licznie zgromadzona ludność miejscowa i z pobliskich okolic. Na nowych grobach postawiono krzyże drewniane z zachowaniem anonimowości. Armię Krajową (ponownie w konspiracji) reprezentowali: sierżant Antoni Sadowski – pseudonim „Ryś” (kolega pułkowy sierżanta „Szerszenia”), zamieszkały w Wilnie na Antokolu, zmarł w latach 50. w Polsce; szeregowiec Bronisław Tuszczewski – pseudonim „Bronek”, pochodzi z Antowila gm. Niemenczyn, w roku 1948 wyemigrował z Gdańska do Szwecji; st. szeregowiec Michał Runiewicz – pseudonim „Odwet”, pochodzi z miejscowości Pieczuki, gm. Niemenczyn. Groby poległych akowców kryją ciała: kaprala podchorążego Stanisława Kuleszy ps. „Eskula”, lat 24; szeregowca Jurka ps. „Tatar”, lat 17, szeregowca ps. „Belgrad”, lat 20; szeregowca ps. „Połtawa”, lat 20.

 

Lista pochowanych:

Jarmułowicz Mieczysław ps. „Szerszeń”, 1 Br., 08.05.1944 r. pod Jęczmieniszkami^[2]

Kulesza Stanisław ps. „Eskula”, członek organizacji „Liga”. Jak wspomina Piotr Wróblewski (zam. w Warszawie): [W Wilnie] „Odbywały się spotkania z muzykowaniem np.: koncertował Stanisław Szpinalski, śpiewała Olga Olgina, zaś przy okazji tej kulturalnej zabawy wygłaszane były referaty o tematyce historycznej, pedagogiczne, filozoficznej. Wyróżniał się tym Staszek Kulesza, ps. „Eskula”. Niewątpliwie należał on do najzdolniejszych członków Ligi, o wyraźnym typie umysłowości pedagogiczno-naukowej. Miał ducha rycerskiego, zdolnego do poświęceń. Jego referat „Postulaty pedagogii przyszłości”, na tajnym zebraniu tę opinię potwierdzał”. Poległ w maju 1944 r. w potyczce z litewskim oddziałem Plechavičiusa we wsi Borunele koło Jęczmieniszek^[3].

Rodziewicz Jerzy „Jurek”

Żołnierze Uderzeniowego Batalionu Kadrowego z Warszawy

NN „Belgrad”

NN „Połtawa”

[1] Runiewicz M., Czytelnik uchyla rąbka tajemnicy, http://www.tygodnik.lt/200551/ng5.html dostęp 2016-02-22, godz. 11:39

[2] Pamiętnik Okręgu Wileńskiego AK, Nr 38, 2008 r. Światowy Żwiązek Żołnierzy AK, Bydgoszcz, str. 6

[3] Pasierbska H., Ponary i inne miejsca męczeństwa Polaków z Wileńszczyzny w latach 1941-1944, Łowicz, Poligrafia, 2005, str. 26