Groby powstańców styczniowych w Starych Macelach

W pobliżu miejscowości Macele znajduje się stary cmentarz, częstokroć zwany cmentarzykiem powstańców. O prace porządkowe na cmentarzu i w okolicy zadbała młodzież Gniazda Towarzystwa Gimnastycznego ,,Sokół“, działającego przy Szkole Średniej im. Elizy Orzeszkowej w Białej Wace. Niezwykle ciekawy jest opis cmentarzyka w Starych Macelach autorstwa pisarza J. Mackiewicza „Bunt rojstów” z 1938 r. Dnia 11 maja 2013 r. na cmentarzyku w Starych Macelach na zbiorowej mogile powstańców styczniowych stanął odnowiony krzyż. Inicjatorem odnowienia krzyża oraz jego wykonawcą jest miejscowy rzeźbiarz Edward Kurkianiec.

W 1863 r. w Puszczy Rudnickiej odbywała się krwawa potyczka powstańców z wojskiem carskim, podczas której zginęło 22 powstańców. Ludzie pochowali ich na cmentarzu w Starych Macelach i postawili dębowy krzyż. W potyczce koło Starych Macel z Rosjanami z lejb-gwardii Pułku Pawłowskiego, dowodzonymi przez por. Arbuzowa, oddziałem powstańców dowodził Sendek. W wyniku walk śmierć poniósł sam por. Arbuzow. Koło Starych Macel pozostały krzyże, cmentarz częstokroć zwany jest cmentarzykiem powstańców[1].

S. Zieliński wydarzenia spod Macel opisuje następująco: „14.7.1863. Macele, Wil., p. trocki; 7 km z. od Rudnik. Podpułkownik kostromskiego pułku Czerkiesow, dowiedziawszy się o ukazaniu się nad Mereczanką oddziału powstańczego, wyszedł (z Rudnik?) z 2-ma rotami piechoty i 10 kozakami, doścignął powstańców pod Macelami i rozbił. Powstańców miało polec 22, a moskali 3 rannych”[2].

[1] http://baltojivoke.lt/2013/05/15/kkd-sokol%E2%80%9C-burelio-jaunimas-sutvarke-senuju-maceliu-kapines/

[2] Zieliński S. Bitwy i potyczki 1863-1864, Raperswil, 1913, str. 285