Powstanie kościuszkowskie na Litwie rozpoczęło się od wystąpienia wojska litewskiego 16 kwietnia 1794 r., jednak najważniejsze wydarzenia toczyły się w Wilnie. W nocy z 22 na 23 kwietnia niewielki kilkusetosobowy oddział litewski dowodzony przez płk. Jakuba Jasińskiego rozgromił bardziej liczny garnizon rosyjski i wziął do niewoli ponad tysiąc żołnierzy rosyjskich.

Tego samego dnia ogłoszono Akt Powstania Narodu Litewskiego, a dzień później powołano do życia Radę Najwyższą Rządową Litewską, który miał stanowić najwyższą władzę wykonawczą Wielkiego Księstwa Litewskiego w czasie insurekcji.

Wkrótce po rozpoczęciu powstania płk Jasiński dysponował ok. 6 tys. żołnierzy. Mieli oni jednak duże braki w wyposażeniu i większość działań zbrojnych, zarówno otwartych, jak też dywersyjnych, kończyła się niepowodzeniem. W efekcie naczelnik Tadeusz Kościuszko zdymisjonował płk. Jasińskiego, a nowym dowódcą wojsk litewskich mianował gen. Michała Wielhorskiego. Sytuacja była jednak coraz gorsza.

19 lipca 1794 r. wojska carskie rozpoczęły szturm Wilna. Mimo czterokrotnej przewagi liczebnej oddziały rosyjskie w ciężkich dwudniowych walkach poniosły znaczące straty. Powstańcy obronili Ostrą Bramę i całe miasto pozostało w ich rękach. Kolejny atak Rosjanie podjęli 11 sierpnia. Tym razem odnieśli sukces i obrońcy nazajutrz skapitulowali.

Na jesieni 1794 r. działania zbrojne przeniosły się na południe Wielkiego Księstwa (tereny dzisiejszej Białorusi). Powstanie na Litwie zakończyło się.