Grób powstańca listopadowego księdza Onufrego Łabucia w Święcianach

Pomnik kamienny zwieńczony krzyżem z trzema nazwiskami księży. W końcu kościelnego podwórca, na przeciwko prezbiterium, znajduje się pomnik nagrobny, na którym znajdują się nazwiska trzech księży: długoletniego proboszcza i dziekana (1830-1861) ks. Mikołaja Kozłowskiego, jego siostrzeńca ks. Stanisława Owsiany oraz ks. Onufrego Łabucia, pochowanego tu jednego z przywódców powstańców 1831 r.

Ks. Onufry Łabuć, ur. 20 maja 1802 r. we dworze Szaminie (Šaminių dvaras) (obecna gmina Nowe Święciany), w r. 1826 uzyskał stopień magistra teologii w Wileńskim Seminarium Duchownym na Imperatorskim Uniwersytecie Wileńskim, w tym też roku miał święcenia kapłańskie, został wikariuszem w parafii Pałusze (Palūšė), Olobniki (Vabalninkas), Dusiaty (Dusetos), od 1829 r. – kapelian filii parafii Daugieliskiej w Cejkiniach, w r. 1831 – powstaniec w oddziałach braci Adolfa i Stanicława Kubickich oraz szlachcica Wincentego Bortkiewicza. Zastrzelony 12 04 1831 w Święcianach przez gwardię konną wojska carskiego[1].

„Ks. Łabuć dowiedziawszy się od pojmanego Skrutkowskiego, że w Święcianach nie spodziewają się ataku, zwrócił się do powstańców z krótką, gorącą przemową. Przypomniał, za co idą walczyć, zapału wzbudzać nie potrzebował. Błogosławił oddziałek i stanąwszy na czele czwórkami uformowanego, ruszył na ostatnie wzgórze, zasłaniające jeszcze powstańców przed wzrokiem wroga. (…) ks. Onufry dał hasło do ataku, oddział ruszył naprzód. W garnizonie rosyjskim zapanował popłoch. Jednakże czas potrzebny na przebycie około kilometra odległości, dzielącej od miasta, pozwolił Rosjanom sprawić jako-tako szyk na rynek przed haupt-wachtą. (…) Powstańcy rzucają się na szeregi wrogów. (…) Ks. Onufry atakuje dzielnie oddział gwardii, mierzy z pistoletu w junkra, księcia Golicyna, który tu przybył z Widz, jednak chybia, w zamian dostaje od niego pierwszy postrzał. Pada nowa salwa, jeszcze trzy kule przeszywają pierś księdza Łabucia. Ciężko ranny spada z konia, dobito go bez litości bagnetami[2].

[1] Dane Rejestru Dziedzictwa Kulturowego: http://kvr.kpd.lt/#/static-heritage-search

[2] Bieliński K., Rok 1831 w powiecie zawilejskim, Wilno, 1931

Inskrypcja

Na frontowej stronie pomnika widnieje nazwisko księdza M. Kozłowskiego z datą śmierci 15 kwietnia 1861 r. Przeżył 63 lata w tym 39 lat w stanie kapłańskim. Na prawej stronie pomnika napis w j. polskim: "Tu spoczywa siostrzeniec księdza dziekana Kozłowskiego ksiądz Stanisław Owsiany zmarł 1 kwietnia 1855 r. Żył 24 lata, w stanie kapłańskim - 1 rok. Pokój jego duszy." Na tylnej, najmniej widocznej płaszczyźnie napis: "Pod tym samym kamieniem spoczywa ś. p. ksiądz Onufry Łabuć zabity 31 Marca 1831 r. w wieku lat 29" Poniżej tego napisu u podstawy pomnika w 2000 r. przytwierdzona tablica w j. litewskim: "A+A / 1831 metų sukilėlis kunigas / ANUPRAS LABUTIS / 1802 - žuvęs 1831 03 31"