Krzyż upamiętniający powstańców styczniowych w Oniksztach

Upamiętnienie litewskie. Dębowy krzyż ustawiony we wrześniu 2013 r. z inicjatywy proboszcza Petrasasa Baniulisa, leśniczego z Onikszt Sigitasa Kinderisa, rzeźbiarza Pranasa Petronisa. Krzyż wyświęcony 22 09 2013 przez  biskupa poniewieskiego Longinasa Virbalasa. Imię księdza zostało uwiecznione na terenie przykościelnym w Oniksztach, na pniu drzewa wyryte lata, w których był tu proboszczem (1850–1863),  jest informacja o tym, że wspierał powstańców i został zesłany[1].

Wydarzenie: W kościele pw. św. Mateusza Ewangelisty od 1850 r. proboszczem był Ferdynand Stulgiński (1819–1892), jedna z najwybitniejszych postaci świata katolickiego na tych terenach. Nie z własnej woli przyłączył się do powstańców, w dniu 19 04 1863 siłą zmuszony do przybycia do obozu powstańców w Teresborze, gdzie stacjonował Z. Sierakowski,  spędził tam kilka dni. Po powrocie do ojczystej parafii nie potrafił udowodnić, że przebywał wśród powstańców nie z własnej inicjatywy, po kilku dniach został uwięziony, zaś po stłumieniu powstania skazany na zesłanie na Sybir, gdzie w guberni irkuckiej przebywał 10 lat. W końcu zezwolono mu na powrót do europejskiej części Rosji, jednak nie mógł wrócić na Żmudź, więc rodzinnych Onikszt nigdy nie zobaczył. Ostatnie lata swego życia spędził w Smoleńsku, gdzie zmarł i został pochowany.

[1] http://www.voruta.lt/atminimo-kryzius-sukileliams-ir-dvasininkui/

Inskrypcja

1863