Krzyż z 1919 r. na Antokolu

W miejscu obecnego domu przy ul. Kalvos 17 stał stary drewniany dom p. Tumanisa (imię jego nie jest znane). On to właśnie w 1919 r. postawił krzyż – początkowo drewniany, a 1930 r. zamienił go na betonowy. Data ta zachowała się z tyłu krzyża. Był to człowiek zamożny, miał własny warsztat ślusarski w sąsiedztwie kościoła św. św. Piotra i Pawła. Syn p. Tumanisa naprawiał odbiorniki radiowe przy ul Wielkiej. Po wojnie razem z siostrą wyjechał do Polski.

Pan Tumanis po wojnie opowiadał swoim nowym litewskim sąsiadom, a być może także władzom, że krzyż postawił dla upamiętnienia swoich 3 synów, którzy zginęli w I wojnie światowej w 1918 r. Starzy polscy sąsiedzi nie bardzo wierzyli w tę historię, pamiętali bowiem, że przez całe życie p. Tumanis miał tylko syna i córkę. Krzyż prawdopodobnie postawił dla uczczenia wyzwolenia Wilna od bolszewików i jednocześnie z okazji 1 rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości. P. Tumanis został sam po wyjeździe dzieci i w przypływie rozpaczy popełnił samobójstwo. Nie wiadomo czy powodem była samotność, kradzież i oszustwo, których padł ofiarą, czy też jakaś historia miłosno – małżeńska. W każdym razie utopił się w studni, po której już nie ma śladu[1].

[1] Surwiło J., Ocalony krzyż na ul. Górnej, Kurier Wileński” nr 106, 1996

Inskrypcja

1930