Cmentarzyk żołnierzy AK obok kościoła, poświęcony w dn. 17 lipca 1991 r., całość ogrodzona. Jednolite nagrobki w formie leżących krzyży. Przy wejściu dwa jednakowe prostokątne postumenty. Cementowe nagrobki ustanowione dzięki staraniom żyjących żołnierzy 7 Brygady, przede wszystkim – „Czortka”, Szpaka” i „Jarzębca”. Przy pomocy miejscowych władz i mieszkańców projekt odbudowy cmentarza zrealizowany w 1991 r. w ciągu kilku tygodni, odnowiony w maju 2017 staraniami starostwa w Pogirach.
Lista pochowanych:
Jerzy Bronikowski „Czarny Jan”, „Janek Czarny”
Aleksander Cywiński „Olek”, poległy 12 04 1944 r. (l. 22) w Czarnym Borze – w Skorbucianach grób symboliczny[1]. 12 km na płd. Od Wilna pod torami Niemcy zakopali ciało poległego 12 IV 1944 r. w akcji na pociąg niemiecki żołnierza 7. Brygady Aleksandra Cywińskiego „Olka”[2]
Jan Czernicki „Janek”
Eugeniusz Ihnatowicz „Marchołt”, zginął w wieku 22 lat, walczył w 7 Br, poległ 08./07.1944 Pod Chazbiejowiczami[3]
Bronisław Lisowski „Lis”
Konstanty Mackiewicz „Kostek”, poległ w Inklaryszkach w r. trockim 30 listopada 1943 r., żołnierz 7. Brygady. Grobu nie odnaleziono. W Skorbucianach znajduje się grób symboliczny[4]
Wiesław Makowski „Wacław” – ppor. „Wacław” poległ w 02 04 1944 r. w miejscowości Gaj[5]
Hipolit Mituniewicz „Robert”
Zygmunt Monkiewicz „Ziemba”
Antoni Okuniewicz „Kaczka”, l. 22, Poległ 08 07 1944 w Chazbijewiczach[6]
Kazimierz Józef Orłowski „Wierny” – na cmentarzu w Jurgielanach (?) w Bakieryszkach (Bakieriškės) pochowany żołnierz AK Kazimierz Orłowski, w Skorbucianach – tylko grób symboliczny. 20 października 1943 r. poległ w Ropiejach i został pochowany w Jurgielanach Kazimierz Orłowski, ps. „Wierny”, „Ziutek” 22. (p.p. AK, 1911-1943) z oddziału „Żuka” (Jana Czerwińskiego). Latem i jesienią 1943 r. oddział „Żuka” przeprowadzał akcje dywersyjne (spalanie mostów na rzece Mereczanka, niszczenie linii telefonicznych) oraz zwalczał bandy rabunkowe na obrzeżach Puszczy Rudnickiej. Grób i pomnik Kazimierza Orłowskiego znajdują się w dolnej prawej części cmentarza. Razem z bratem Stanisławem, dowódcą III ośrodka dywersyjno-partyzanckiego AK w Jurgielanach, walczył z okupantem. Kazimierz był nauczycielem, w partyzantce szkolił młodzież w łączności. Ujętego przez partyzantkę sowiecką, działającą również na tym terenie, zmuszano go do zdradzenia kolegów i wydania broni. Początkowo męczono go na oczach żony i 13-miesięcznej córeczki. By oszczędzić bliskim tak okrutnego widoku, Kazimierz udał, że zgadza się wskazać miejsce kryjówki. Wyprowadzony do lasu, stawiając opór i próbując bronić się, został zabity. Orłowski pozostał wierny przysiędze żołnierskiej: nie wydał towarzyszy broni. Miało to miejsce 22 października 1943 r. Kazimierz Orłowski został pochowany na cmentarzu w Jurgielanach .
Władysław Piórkowski „Ryś”, poległ 27 02 1944 r. w Ligojniach (l. 31)[7]
Jerzy Różałowski „Gozdawa”
Jerzy Turski „Chrabąszcz” – „Natomiast w Skorbucianach, gdzie spotkały się 1. I 7. Brygada Partyzancka, cieniem na świątecznej atmosferze położyła się śmierć Jerzego Turskiego „Chrabąszcza” ze zwiadu konnego 1. Brygady, który poległ w Wielka Sobotę (8 kwietnia 1944 r.) w potyczce z sowieckimi partyzantami, w czasie świąt pochowany został przy miejscowym kościele. Trzech innych żołnierzy AK zostało wówczas rannych, wróg zaś stracił 4 żołnierzy – 3 zabitych w walce i 1 jeńca rozstrzelanego po przesłuchaniu”.[8]
Jarosław Zdanowicz „Jarosław”, poległ w S. 18 04 1944 r., l. 25[9] . Jednym z poległych żołnierzy AK jest nieznany żołnierz „Warszawiak”, który poległ 30 kwietnia 1944 r. w akcji w Wielkopole. W ten dzień 7 Brygada AK na stacji Czarny Bór opanowała pociąg towarowo-osobowy z Wilna, którym następnie 30 żołnierzy AK przejechało przez most kolejowy na rzece Radomiance i zaatakowało bunkier strzegący mostu. Nie udało się zaskoczyć żołnierzy niemieckich, w toku tej walki poległ NN „Warszawiak”.
[1] Adamska J., Matusewicz S., Świda L., Miejsca bitew i mogiły żołnierzy Okręgu Wileńskiego Armii Krajowej, Tow. Miłosników Wilna i Ziemi Wileńskiej, 1996, str. 47
[2] Adamska J., Świda L., Matusewicz S., Miejsca bitew i mogiły żołnierzy Okręgu Wileńskiego AK, Bydgoszcz, str. 30
[3] Pamiętnik Okręgu Wileńskiego AK, Nr 38, 2008 r. Światowy Żwiązek Żołnierzy AK, Bydgoszcz, str. 5
[4] Adamska J., Matusewicz S., Świda L., Miejsca bitew i mogiły żołnierzy Okręgu Wileńskiego Armii Krajowej, Tow. Miłosników Wilna i Ziemi Wileńskiej, 1996, str. 35
[5] Surwiło J., Rachunki nie zamknięte, Wilno, Magazyn Wileński, 1992, str. 303
[6] Adamska J., Matusewicz S., Świda L., Miejsca bitew i mogiły żołnierzy Okręgu Wileńskiego Armii Krajowej, Tow. Milosników Wilna i Ziemi Wileńskiej, 1996, str. 47
[7] Adamska J., Matusewicz S., Świda L., Miejsca bitew i mogiły żołnierzy Okręgu Wileńskiego Armii Krajowej, Tow. Milosników Wilna i Ziemi Wileńskiej, 1996, str. 47
[8] Rokicki P., Ku Ostrej Bramie, Wileńska i Nowogródzka Armia Krajowa w obronie ziemi ojczystej, Warszawa 2016, str. 85
[9] Adamska J., Matusewicz S., Świda L., Miejsca bitew i mogiły żołnierzy Okręgu Wileńskiego Armii Krajowej, Tow. Milosników Wilna i Ziemi Wileńskiej, 1996, str. 47
"Skorbuciany" Kwatera Poległych Żołnierzy / 7 Brygady Armii Krajowej/