Pomnik Konstantego Kalinowskiego w Solecznikach

Inicjatorem postawienie pomnika K. Kalinowskiego w Solecznikach jest miejscowe Centrum Kultury Białoruskiej. 2 lata trwały formalności, które starał się pokonać prezes Centrum Piotr Małofiej. W uroczystości odsłonięcia pomnika w dn. 19.11.1999 r. udział wzięli prezes Białoruskich Organizacji Społecznych Leon Muraszka, mer rejonu Józef Rybak, Ambasador RB na Litwie Władimir Garkun, dyrektor generalny Demartapmentu Mniejszości Narodowych i Wychodźstwa R. Motuzas, radca Ambasady RP w Wilnie Paweł Cieplak, konsul W. Mularczyk, twórca pomnika – Walerian Januszkiewicz z Mińska. Na cokole o wysokości ok. 1 m został umieszczony kamień mierzący ok. 2,5 m. W niszy wyżłobionej w tym kamieniu umieszczono postać powstańca, odlaną z brązu. Na kamieniu znajduje się data „1863”. Na cokole z trzech stron umieszczono nazwisko Konstantego Kalinowskiego w j. polskim, litewski i białoruski. Pomnik jest w dobrym stanie[1].

Wincenty Konstanty Kalinowski, herbu Kalinowa (ur. 21 stycznia?/2 lutego 1838 w Mostowlanach, zm. 10 marca?/22 marca 1864 w Wilnie) – rewolucjonista, uczestnik powstania styczniowego, bohater narodowy Białorusi, Litwy i Polski, z zawodu dziennikarz i prawnik. Pochodził z ubogiej rodziny ziemiańskiej, był synem Szymona Kalinowskiego. Matka jego wcześnie zmarła, wychowywała go macocha. Rodzina nie posiadała nieruchomości, zamieszkiwała w folwarku Jakuszówka koło Świsłoczy. Po ukończeniu szkoły średniej w Świsłoczy w 1855 r. przeprowadził się do Moskwy, gdzie studiował prawo na uniwersytecie. Po paru latach przeniósł się do Sankt Petersburga, gdzie kontynuował studia na Uniwersytecie Petersburskim oraz zaangażował się w mieszaną (polsko-rosyjską) konspirację wymierzoną w carat. W 1860 r. osiadł na powrót w guberni grodzieńskiej, gdzie zajmował się pracą rewolucyjną. Zaczął wydawać pismo „Mużyckaja Prauda”, jedno z pierwszych czasopism w języku białoruskim (pisany łacinką), oraz dwa inne czasopisma w języku polskim. W swych pismach Kalinowski wypowiadał się za uniezależnieniem się Litwy od Rosji, powrotem do federacji polsko-litewskiej, ochroną języka białoruskiego oraz za zdecydowanymi reformami społecznymi (uwłaszczenie chłopów, parcelacja wielkich majątków ziemskich). Był zwolennikiem włączenia do zbrojnej walki o niepodległość szerokich mas chłopskich. Po wybuchu powstania styczniowego zaangażował się w tworzenie Prowincjonalnego Komitetu Litewskiego w Wilnie, gdzie objął funkcję komisarza Rządu Narodowego na województwo grodzieńskie. Wkrótce awansował na Komisarza Pełnomocnego na Litwę, przez co zyskał kontrolę nad wszystkimi jednostkami walczącymi na obszarze byłego Wielkiego Księstwa Litewskiego. Zdradzony przez jednego ze swych żołnierzy, przekazany został w ręce Rosjan. Uwięziony w Wilnie, napisał Zapiski spod szubienicy. Swojej roli w powstaniu nie umniejszał i nie ukrywał, ale zarazem odmawiał wskazywania współpracowników. Skazano go na karę śmierci przez rozstrzelanie, ale wyrok ten zamieniono na bardziej hańbiące powieszenie. Został stracony 22 marca 1864 r. na Rynku Łukiskim w Wilnie.

[1] Powstanie styczniowe. Mogiły i miejsca pamięci. Koszowy A., Siwek A., Wicka A., Zachara T. ROPWiM, Warszawa, 2013, str. 79

Inskrypcja

Konstanty Kalinowski