Kwatera żołnierska żołnierzy polskich w Duksztach Starych

Brak komentarzy



Dukszty Stare, r. jezioroski, okr. uciański, / Dūkštas, Ignalinos r., Utenos aps.

Na cmentarzu obok cerkwi w  Duksztach Starych  spoczywają obrońcy Ojczyzny, którzy podążając na północny-wschód wyzwolili Dyneburg (przekazali go Łotwie), są to też prochy poległych w tych okolicach we wrześniu i grudniu 1919 r. (z 5 i 7 Pułku Piechoty Legionów).  Nekropolia była prawie całkowicie zniszczona, od kilkanaście lat temu prace przy odnowieniu kwatery rozpoczął Związku Polaków na Litwie przy wsparciu finansowym Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa.

Cmentarz kryje prochy ponad 100 legionistów. Staraniem ZPL 10 XI 2007 odsłonięty został pomnik poświęcony polskim żołnierzom poległym w walce z bolszewikami w 1920 r. W 2013 oraz 2015 r. ZPL kontynuował renowację grobów ze środków  MSZ RP za pośrednictwem Ambasady RP w Wilnie [1].

W 2017-2018 Fundacja „Pomoc Polakom na Wschodzie” podjęła się zadania dokończenia uporządkowania kwatery żołnierzy z 1920 r. z III armii Rydza-Śmigłego, którzy brali udział w operacji łatgalskiej w czasie wojny z bolszewikami, w Duksztach w rejonie ignalińskim. Na zlecenie fundacji prace wykonała spółką Žybartuva z Białej Waki.[2] W 2019 r. Duksztach Starych w rejonie ignalińskim odbyło się uroczyste otwarcie kwatery  żołnierzy z III Armii gen. Rydza-Śmigłego, którzy brali udział w operacji łatgalskiej w czasie wojny z bolszewikami. Pod koniec 2019 r. na cmentarzu powstało również lapidarium składające się z trzech odrestaurowanych krzyży maltańskich.

Upamiętnienie z 2007 r.: wysoki czarny metalowy krzyż, u jego stóp duża czarna tablica z napisem w języku polskim i litewskim. Z lewej strony krzyż  i napis: „Ś. P.” Poniżej wizerunek Matki Boskiej Ostrobramskiej. Z przeciwnej strony na wysokości krzyża – godło Polski. Pomnik otoczony niskim ogrodzeniem z prętów metalowych.

Wg „Lista strat Wojska Polskiego”, wydanej przez Wojskowe Biuro Historyczne w roku 1934  żołnierze z tej listy polegli, zmarli z ran, chorób i wypadków w Duksztach. Istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo, że zostali pochowani na cmentarzu wojskowym w Duksztach. Raczej nie byli chowani w innych miejscowościach:

[1] http://kresowiacy.com/2014/06/dukszty-stare-cmentarz-zolnierzy-polskich/

[2] Radczenko A., Fundacja „Pomoc Polakom na Wschodzie” zaopiekowała się kwaterą żołnierską w Duksztach ,  http://zw.lt/wilno-wilenszczyzna/fundacja-pomoc-polakom-na-wschodzie-zaopiekowala-sie-kwatera-zolnierska-w-duksztach/

  1. Adamczewski Władysław – szer. 6.p.p.leg. zm. wskutek choroby 16.III.1920 Dukszty [3]
  2. Adamiec Ignacy – kan. 3.p.a.c. zm.ch. 25.I.1920 Dukszty?
  3. Antosiak Jan – żand. żand. pol. zm.ch. 7.I.1920 Dukszty[4]
  4. Bielecki Marcin – st. szer. 6.p.p.leg. pl. 29.VII.1919 Dukszty
  5. Bryliński Józef – szer. 8.p.p.leg. zm.ch. 11.II.1920 Dukszty[5]
  6. Budkowski Wincenty – szer. 5.p.p.leg. zm.ch. 10.I.1920 Dukszty[6]
  7. Chytryniewicz Jan – szer. 7.p.p.leg. zm.ch. 22.XII.1919 Dukszty[7]
  8. Drużyc Józef – szer. 8.p.p.leg. zm.ch. 2.II.1920 Dukszty[8]
  9. Dubiel Roman – st. szer. 1.p.p.leg. zm.ch. 31.VIII.1919 Dukszty[9]
  10. Góźdź Mikołaj – szer. 1.p.p.leg. zm.ch. 22.I.1920 Dukszty[10]
  11. Iwaniuk Paweł – szer. 5.p.p.leg. zm.ch. 6.1.1920 Dukszty[11]
  12. Jankowski Henryk – szer. 9.p.p.leg. zm.ch. 2.II.1920 Dukszty[12]
  13. Jankowski Jan – szer. 3.p.p.leg. pl. 20.1.1920 Dukszty[13]
  14. Krakowiak Józef – szer. 7.p.p.leg. zm.ch. 30.XII.1919 Dukszty[14]
  15. Kraiński Adam, kapral 1 p.p. Leg. 1 Komp., s. Franciszka i Marianny Kraińskich, ur w Szewczynie gminy Radziwiłowo w 1891 r., piekarz z zawodu, zginął w pociągu pancernym w Duksztach wskutek postrzału granatem w brzuch dn. 19 09 1919, pochowany na cmentarzu katolickim w Duksztach[15].
  16. Kubera Józef – szer. 5.p.p.leg. zm.(wypad.) 18.IX.1919 Dukszty[16]
  17. Lenger Abraham Adolf – plut. 7.p.p.leg. zm.(wypad.) 16.X.1919 Dukszty[17]
  18. Leończyk Władysław – szer. 3.komp.tlgr. zm.ch. 2.I.1920 Dukszty[18]
  19. Lisicki Władysław – szer. 8.p.p.leg. zm.ch. 12.I.1920 Dukszty[19]
  20. Mirosław Paweł, szer. 6 pp. Leg., zm. wskutek chorób i wypadków 27 I 1920 w Duksztach[20]
  21. Mońko Józef – szer. 23.p.p. zm.ch. 15.I.1920 Dukszty[21]
  22. Motyka Tomasz – kan. 3.p.a.c. zm.ch. 24.XII.1919 Dukszty[22]
  23. Mucha Marcin – żand. żand. pol. zm.ch. 24.I.1920 Dukszty[23]
  24. Nakonieczny Józef – szer. 3.komp.tlgr. zm.ch. 11.I.1920 Dukszty[24]
  25. Nowosielski Franciszek – szer. 23.p.p. zm.ch. 3.I.1920 Dukszty[25]
  26. Polak Aleksander – szer. zakł.3.dyw.piech. zm.ch. 3.I.1920 Dukszty[26]
  27. Poniatowski Stanisław – szer. 6.p.p.leg. pl. 10-20.III.1920 Dukszty[27]
  28. Powszuk Teodor – szer. 23.p.p. zm.ch. 22.I.1920 Dukszty[28]
  29. Pudełko Franciszek – szer. zakł.3.dyw.piech. zm.ch. 31.I.1920 Dukszty[29]
  30. Ręczkowski Roman, leg. 7 komp., – 29 VII 1919 Dukszty[30]
  31. Sasin Stanisław – , szer. zakł. 3. dyw. piech. zm. ch. 13.1.1920, Dukszty[31]
  32. Sawecki Józef – *, szer. 9. p. p. leg. zm. r. 23.XI.1919, Dukszty[32]
  33. Sędorek Alojzy – ., kan. 3. p. a. c. zm. ch. 25.XII.1919. Dukszty[33]
  34. Sierżant Witold – ., plut. 16. komp. kol. zm. ch. 12.XII.1919, Dukszty[34]
  35. Sobalski Adam – ., szer. Lp. p. leg. pl. 12.x1.1919, Dukszty[35]
  36. Szewczyk Józef – *, plut. 9. p. p. leg. pl. 11.XII.I920, Dukszty.[36]
  37. Szumski Władysław – *, II. -, kpr. 29. p. p. zm. (wypad.) 18.IV.1920. Dukszty?
  38. Tochtermann Szlama, szer. 6. P.p. leg., 16. X. 1919, Dukszty[37]
  39. Tuch Oskar – *, szer. 7. p. p. leg. zm. ch. 11.1.1920, Dukszty[38]
  40. Westerlich Stanisław – ., szer. 8. p. p. leg. zm. ch. 15.1.1920, Dukszty[39]

[1] http://kresowiacy.com/2014/06/dukszty-stare-cmentarz-zolnierzy-polskich/

[2] Radczenko A., Fundacja „Pomoc Polakom na Wschodzie” zaopiekowała się kwaterą żołnierską w Duksztach , http://zw.lt/wilno-wilenszczyzna/fundacja-pomoc-polakom-na-wschodzie-zaopiekowala-sie-kwatera-zolnierska-w-duksztach/

[3] http://www.stankiewicze.com/index.php?kat=28&sub=364, Historia 6 Pułku Piechoty Legionów Józefa Piłsudskiego, Warszawa 1939, str. 117

[4] http://www.stankiewicze.com/index.php?kat=28&sub=337

[5] http://www.stankiewicze.com/index.php?kat=28&sub=341

[6] http://www.stankiewicze.com/index.php?kat=28&sub=341

[7] http://www.stankiewicze.com/index.php?kat=28&sub=342

[8] http://www.stankiewicze.com/index.php?kat=28&sub=344

[9] http://www.stankiewicze.com/index.php?kat=28&sub=344

[10] http://www.stankiewicze.com/index.php?kat=28&sub=347

[11] http://www.stankiewicze.com/index.php?kat=28&sub=349

[12] http://www.stankiewicze.com/index.php?kat=28&sub=350

[13] http://www.stankiewicze.com/index.php?kat=28&sub=350

[14] http://www.stankiewicze.com/index.php?kat=28&sub=353

[15] Dane na podstawie materiałów archiwalnych z Państwowej Biblioteki im. Eustachego i Emilii Wróblewskich w Wilnie, dział rękopisów, Zbiór 4, akta 939, str. 9

[16] http://www.stankiewicze.com/index.php?kat=28&sub=353

[17] http://www.stankiewicze.com/index.php?kat=28&sub=354

[18] http://www.stankiewicze.com/index.php?kat=28&sub=354

[19] http://www.stankiewicze.com/index.php?kat=28&sub=354

[20] Historia 6 Pułku Piechoty Legionów Józefa Piłsudskiego, Warszawa 1939, str. 119

[21] http://www.stankiewicze.com/index.php?kat=28&sub=357

[22] http://www.stankiewicze.com/index.php?kat=28&sub=357

[23] http://www.stankiewicze.com/index.php?kat=28&sub=357

[24] http://www.stankiewicze.com/index.php?kat=28&sub=358

[25] http://www.stankiewicze.com/index.php?kat=28&sub=358

[26] http://www.stankiewicze.com/index.php?kat=28&sub=361

[27] http://www.stankiewicze.com/index.php?kat=28&sub=361

[28] http://www.stankiewicze.com/index.php?kat=28&sub=361

[29] http://www.stankiewicze.com/index.php?kat=28&sub=361

[30] Historia 6 Pułku Piechoty Legionów Józefa Piłsudskiego, Warszawa 1939, str. 91

[31] http://www.stankiewicze.com/index.php?kat=28&sub=363

[32] http://www.stankiewicze.com/index.php?kat=28&sub=363

[33] http://www.stankiewicze.com/index.php?kat=28&sub=363

[34] http://www.stankiewicze.com/index.php?kat=28&sub=363

[35] http://www.stankiewicze.com/index.php?kat=28&sub=363

[36] http://www.stankiewicze.com/index.php?kat=28&sub=364

[37] Historia 6 Pułku Piechoty Legionów Józefa Piłsudskiego, Warszawa 1939, str. 117

[38] http://www.stankiewicze.com/index.php?kat=28&sub=366

[39] http://www.stankiewicze.com/index.php?kat=28&sub=368

Inskrypcja

Inskrypcja: "Żołnierzom Wojska Polskiego / poległym w walce z bolszewizmem / o Niepodległość Rzeczypospolitej / w roku 1920 w Duksztach / Cześć ich pamięci / W hołdzie / Związek Polaków na Litwie A. D. 2007" // Poniżej tekst litewski: Lenkijos kariuomenės kariams, žuvusiems už Nepriklausomą Lenkija / mūšyje su bolševikais / 1920 metais Dūkštuose. / Tebūna pagerbtas Jų atminimas! /, a następnie druga inskrypcja wyłącznie w j. pol.: "Bogarodzico Dziewico! / Wolnego ludu krew / zanieś przed Boga tron" / "Józef Szewczyk / żołnierz Wojska Polskiego / poległ za Ojczyznę / w roku 1920 / w Duksztach" Poniżej tekst litewski: Lenkijos kariuomenės kariams, žuvusiems už Nepriklausomą Lenkija / mūšyje su bolševikais /  1920 metais Dūkštuose. / Tebūna pagerbtas Jų atminimas! / Druga inskrypcja wyłącznie w j. pol.:  "Bogarodzico Dziewico! / Wolnego ludu krew / zanieś przed Boga tron" / "Józef Szewczyk / żołnierz Wojska Polskiego / poległ za Ojczyznę / w roku 1920 / w Duksztach"